Poznaj ciekawostki związane z regionem, z którego pochodzi strój kołbielski.
Kołbiel i okolice to fascynująca kraina z mnóstwem atrakcji i tajemnic do odkrycia.
Poniżej znajdziesz przykłady wyrażeń gwarowych, krótkie wprowadzenie w świat kołbielskiej kuchni, a także opowieść o uroczysku Joście.
Z odkodowaniem wybranych gwarowych słówek zmierzysz się, rozwiązując quiz online. Możesz również skorzystać z jego wersji przygotowanej do wydruku.
Gwara kołbielska, choć nie jest używana na co dzień, zachowała się w przyśpiewkach i gawędach. Niektóre słowa i wyrażenia gwarowe usłyszeć można jeszcze w mowie starszego pokolenia. Słownictwo, wymowa i odmiana wyrazów mogą być dla mieszkańców innych regionów Polski zaskakujące!
Oto kilka wybranych słów i wyrażeń.
Więcej gwarowyc słów i wyrażeń znajdziesz w Słowniczku gwary kołbielskiej »
Folklor kołbielski to nie tylko regionalny strój, gwara, obyczaje, słynne wycinanki... To także kulinarne tradycje. Tutejsze potrawy, choć proste i skromne, były pożywne, smaczne i zdrowe. Królowała wśród nich sójka.
Specjał nazwano sójką być może dlatego, że kształtem przypomina ptaka. Ten powszechnie wypiekany na Mazowszu duży pieróg jest jednak w lokalnej, kołbielskiej wersji specyficzny. Przede wszystkim farsz nie zawiera mięsa, ponieważ przed laty sójki jadano najczęściej w okresie postnym, przed Bożym Narodzeniem i Wielkanocą. Nadzienie przygotowuje się więc z kiszonej kapusty, kaszy jaglanej, oleju lnianego, suszonych grzybów i cebulki, po czym zawija w dobrze rozwałkowane ciasto uformowane w placki, całość skleja i zapieka. Rumiany połysk wypieku można uzyskać przez smarowanie ciasta rozbełtanym jajem.
Jest na kołbielskiej ziemi tajemnicze miejsce z niezwykłą historią. Położone na skraju lasu, w pobliżu wsi Głupianki, wygląda niepozornie i zwyczajnie... A jednak od niepamiętnych czasów dzieją się tu rzeczy z pogranicza baśni.
Dziś stoi na Jościach skromna kapliczka ze słynącą cudami i łaskami figurką św. Anny. Odprawiają się tu nabożeństwa i lokalne uroczystości. Ale kult tego miejsca sięga daleko w głąb dziejów. Miejsce obecnej kapliczki jeszcze sto lat temu zajmował ogromny głaz, przy którym już w czasach przedchrześcijańskich odbywały się religijne obrzędy. Prawdopodobnie składano na nim ofiary w postaci jadła i napitku, by uczcić dusze przodków. Składanie ofiar za zmarłych praktykowano również po przyjęciu chrześcijaństwa. Tajemnicze wgłębienia, rysy i znaki widoczne kiedyś na kamieniu były być może śladem pradawnych obrzędów. Ludowa legenda tłumaczy ich powstanie cudownym wydarzeniem. Otóż podczas wędrówki po świecie Pan Jezus dotarł do uroczyska Joście. Zmęczony, przysiadł na kamieniu i w przedziwny sposób odcisnął na nim zarys swoich stóp, kolan, łokci i brody. W początkach XX wieku głaz został rozbity i wykorzystany do budowy schodów kościoła w Kołbieli, ale jego resztki wciąż leżą na Jościach. Inna legenda związana z uroczyskiem powiada, że u kresu czasów zostanie tu stoczona wielka bitwa, która rozstrzygnie losy świata.
Quiz gwarowy, a także uzupełniającą go krzyżówkę z hasłem (żeby ją rozwiązać, trzeba znać nazwy elementów stroju kołbielskiego - podpowiedzi znajdziesz w działach Opis oraz Leksykon) możesz pobrać na swój komputer i wydrukować. Kliknij wybrany szablon prawym przyciskiem myszy, następnie wybierz opcję Zapisz grafikę jako.
Więcej materiałów do nauki i zabawy ze strojem kołbielskim, ich szczegółowe opisy i propozycje wykorzystania znajdziesz w dziale Wydruki.
Plansze z opisem stroju, ilustrowany leksykon, interaktywne gry i zabawy, pakiet materiałów edukacyjnych do pobrania i wydrukowania. Ucz się i baw razem z nami!
Serwis edukacyjny dla dzieci, rodziców i nauczycieli, popularyzujący wiedzę o polskich strojach narodowych i regionalnych. Bezpłatne materiały, przeznaczone do nauki i zabawy w domu, przedszkolu i szkole.
