Strój opoczyński. Ciekawostki regionalne

Strój opoczyński. Ciekawostki regionalne

Poznaj ciekawostki związane z regionem, z którego pochodzi strój opoczyński.

Opoczno i okolice to fascynująca kraina z mnóstwem atrakcji i tajemnic do odkrycia.

Poniżej znajdziesz przykłady wyrażeń gwarowych, krótkie wprowadzenie w świat opoczyńskiej kuchni, a także opowieść o żywiołowym oberku.

Z odkodowaniem wybranych regionalnych słówek zmierzysz się, rozwiązując quiz online. Możesz również skorzystać z jego wersji przygotowanej do wydruku.

Gwara regionalna

Kocotki, liki, wykpisy

W gwarze opoczyńskiej znajdziemy słowa i wyrażenia, które nie mają swoich odpowiedników w języku ogólnopolskim, albo mają zupełnie inne znaczenie, bądź brzmią niezrozumiale dla przybysza spoza regionu.

Takich słów jest całe mnóstwo! Poniżej podajemy tylko kilka przykładów.

  • duchym - szybko
  • kiejsi - kiedyś
  • kocotek - pomponik
  • komosy - komary
  • latoper - nietoperz
  • liki - leki
  • skutka - czkawka
  • śpas - żartowniś
  • wykpis - dowcipniś
  • znista - zniszczenie

Jak chłop do Opoczna jechał. Posłuchaj bajki w gwarze opoczyńskiej »

Kuchnia regionalna

Jej wysokość zalewajka

Ziemia Opoczyńska słynie z bogatych tradycji kulinarnych. Podstawą tutejszej kuchni były potrawy sycące, treściwe, przygotowane z prostych składników, ale o wyjątkowym smaku. Wśród nich królowała zalewajka.

Jadało się ją tutaj począwszy od XIX wieku niemal o każdej porze dnia. Zalewajka była jedną z najczęściej przygotowywanych zup, ponieważ przyrządzało się ją szybko z dostępnych wszystkim produktów. W każdym domu znaleźć można było zakwas, ziemniaki i cebulkę. Zakwas przygotowywano z mąki żytniej, wody i kawałka skórki od chleba. Gotowy był już po dwóch dniach. Do zalewajki dodawano skwarki, kiełbasę lub zasmażkę.


Poznaj przepis na opoczyńskie przysmaki »

Muzyka ludowa

Opoczno, stolica oberka

Oberek - najbardziej ognisty ze wszystkich polskich tańców ludowych - wywodzi się z wprawdzie z Mazowsza, ale rozpowszechnił się w innych częściach Polski tak bardzo, że nie otrzymał nazwy pochodzącej od regionu, jak w przypadku krakowiaka, mazura czy kujawiaka.

Nazwa oberek to wyraz wywodzący się od dawnego, zachowanego tylko w gwarach, czasownika obertać się, czyli obracać. Zawrotnie szybkie tempo oberka i jego żywiołowość oddają też inne nazwy tego tańca: obertas, wyrywas, zawijacz, okrąglak. Tańczony był przez wirujące po kole pary, ale zawsze rola prowadzącego należała do mężczyzny. To on w tańcu przytupywał, przyklękał, przykucał, wycinał hołubce uderzając obcasem o obcas przy wysokim podskoku. Tancerze zakładali się nawet z muzykami, kto dłużej wytrzyma. Potrafili tańczyć bez przerwy ponad pół godziny, zmieniając w tym czasie partnerki.


Posłuchaj i obejrzyj, jak opoczyńskiego oberka tańczy zespół Mazowsze »

Materiały do wydrukowania

Quiz gwarowy, a także uzupełniającą go krzyżówkę z hasłem (żeby ją rozwiązać, trzeba znać nazwy elementów stroju opoczyńskiego - podpowiedzi znajdziesz w działach Opis oraz Leksykon) możesz pobrać na swój komputer i wydrukować. Kliknij wybrany szablon prawym przyciskiem myszy, następnie wybierz opcję Zapisz grafikę jako.


Quiz z gwarą do wydrukowania
Krzyżówka z hasłem do wydrukowania

Więcej materiałów do nauki i zabawy ze strojem opoczyńskim, ich szczegółowe opisy i propozycje wykorzystania znajdziesz w dziale Wydruki.