Strój kujawski. Ciekawostki regionalne

Strój kujawski. Ciekawostki regionalne

Poznaj ciekawostki związane z regionem, z którego pochodzi strój kujawski.

Kujawy to fascynująca kraina z mnóstwem atrakcji i tajemnic do odkrycia.

Poniżej znajdziesz przykłady wyrażeń gwarowych, krótkie wprowadzenie w świat kujawskiej kuchni, a także dowiesz się, w dziełach którego z polskich kompozytorów można usłyszeć muzykę Kujaw.

Z odkodowaniem wybranych regionalnych słówek zmierzysz się, rozwiązując quiz online. Możesz również skorzystać z jego wersji przygotowanej do wydruku.

Gwara regionalna

Nie ma ziemi nad Kujawy

Oskar Kolberg, zasłużony polski etnograf, Kujawy nazywał krainą mlekiem i miodem płynącą, a jej mieszkańców opisywał tymi słowy: Kujawiak jest zwinny, dorodny i wesoły, Kujawianka pełna naturalnego wdzięku. Ich ubiór, pieśni, zwyczaje, mowa nawet, noszą na sobie cechę odrębności.

Dzisiejsi Kujawiacy, podobnie jak ich przodkowie, kochają swoją ziemię. Bo przecież, jak mówią słowa starej ludowej piosenki:

Ja Kujawiak, ty Kujawiak,
Wszyscyśmy tu Kujawiacy.
Mamy soli, mamy chleba,
Mamy wszystko, co potrzeba.
Siwa owca, koń cisawy,
Nie ma ziemi nad Kujawy!


Gwara kujawska to obfitość pięknych słów i określeń, dziś w większości zapomnianych. Poznaj kilka przykładów. Jo znaczy tak. He to także tak. Bymbym to bęben, a biegas to nazwa człowieka, który lubi podróżować. Golorz to fryzjer, gołasy to gołębie, a kamloty to kamienie. Czasownik zebuć oznacza tyle, co zdjąć buty. Uskromnić to zrobić porządek, a bibulić - pisać. Ponieważ znaczna część Kujaw w czasie zaborów należała do Prus, jest w kujawskiej gwarze sporo zapożyczeń z niemieckiego. Na przykład słowo bana oznacza pociąg, bryle to okulary, burtnik to krawężnik, a bamber to nieokrzesany prostak.


Poznaj więcej kujawskich słów i wyrażeń »

Kuchnia regionalna

Kujawskie smaki

Kuchnia Kujaw opierała się w dużej mierze na hodowanym w przydomowych zagrodach drobiu, głównie kaczkach i gęsiach. Dlatego jedną z najbardziej znanych dziś kujawskich potraw jest czernina z kaczki (polewka zaprawiona krwią z drobiu, podawana z kluseczkami).

Ale kuchnia kujawska to nie tylko wspaniale przyrządzany drób czy pożywny żur, przygotowywany na zakwasie z żytniej, razowej mąki. To również wyroby piekarnicze, a wśród nich takie rarytasy jak chleb z kminkiem lub z makiem, pyszny razowiec i mace (rodzaj pieczywa z resztek ciasta pozostałego po wypieku chleba).


Poznaj przepisy kuchni kujawskiej »

Muzyka ludowa

Kujawiaki Chopina

Kujawiak to jeden z naszych tańców narodowych. Rzewna melodia przeplatana skocznym, zadziornym tempem mazurka nadaje mu niepowtarzalny urok. Niektórzy mówią, że melodia tego tańca odzwierciedla kujawski krajobraz - szeroki i spokojny.

Kujawiacy nazywają swój taniec kolebanym, śpiącym, gładkim lub okrągłym. Na oryginalność muzyki kujawskiej zwrócił uwagę Fryderyk Chopin. Większość mazurków Chopina to właśnie kujawiaki. Komponował je niemal przez całe życie, od około 1825 r. (miał wtedy 15 lat) aż do 1849. Elementy kujawiaka można odnaleźć też w innych jego utworach, na przykład w Fantazji na tematy polskie.


Mazurek e-moll op. 17 nr 2 »

Materiały do wydrukowania

Quiz gwarowy, a także uzupełniającą go krzyżówkę z hasłem (żeby ją rozwiązać, trzeba znać nazwy elementów stroju kujawskiego - podpowiedzi znajdziesz w działach Opis oraz Leksykon) możesz pobrać na swój komputer i wydrukować. Kliknij wybrany szablon prawym przyciskiem myszy, następnie wybierz opcję Zapisz grafikę jako.


Quiz z gwarą do wydrukowania
Krzyżówka z hasłem do wydrukowania

Więcej materiałów do nauki i zabawy ze strojem kujawskim, ich szczegółowe opisy i propozycje wykorzystania znajdziesz w dziale Wydruki.